Մարտին Բուբեր | Ես և Դու | հատված

Աշխարհը երկակի է մարդու համար նրա հետ հարաբերվելու երկակիության շնորհիվ:

Մարդու հարաբերվածությունը երկակի է շնորհիվ այն երկու հիմնական բառերի, որոնք նա կարող է ասել:

Հիմնական բառերը ոչ թե առանձին բառեր են, այլ բառերի զույգեր:

Առաջին հիմնական բառը Ես-Դու համադրությունն է:

Մյուս հիմնական բառը` Ես-Այն համադրությունը. ընդ որում՝ չփոխելով հիմնական բառը, Այն-ի տեղում կարող են հայտնվել Նա և Նէ բառերը:

Այսպես, երկակի է նաև մարդու Ես-ը:

Քանզի Ես-Դու հիմնական բառի Ես-ը տարբեր է Ես-Այն հիմնական բառի Ես-ից:

***

Հիմնական բառերը չեն արտահայտում մի բան, որը կարող էր դուրս լինել նրանցից, այլ լինելով արտաբերված, դրանք առաջադրում են գոյություն:

Հիմնական բառերը գալիս են մարդու էությունից:

Երբ ասվում է Դու-ն, ասվում է նաև Ես-Դու համադրության Ես-ը:

Երբ ասվում է Այն-ը, ասվում է նաև Ես-Այն համադրության Ես-ը:

Ես-Դու հիմնական բառը կարող է ասված լինել միայն ողջ էությամբ:

Ես-Այն հիմնական բառը երբեք չի կարող ասվել ողջ էությամբ:

***

Չկա ինքնին Ես, կա միայն Ես-Դու հիմնական բառի և Ես-Այն հիմնական բառի Ես-ը:

Երբ մարդն ասում է Ես, նա ենթադրում է դրանցից մեկը: Նրա ենթադրած Ես-ը, ներկա է, երբ նա խոսում է, երբ նա ասում է Ես: Եվ երբ նա ասում է Ես կամ Այն, ներկա է հիմնական բառի Ես-երից մեկը:

Լինել Ես և ասել Ես նույնն է: Ասել Ես և ասել հիմնական բառերից մեկը նույնն է:

Նա, ով ասում է հիմնական բառը, մուտք է գործում դրա մեջ և գտնվում է դրա մեջ:

***

Մարդկային էակի կյանքը չի սահմանափակվում անցողական բայերի ոլորտով: Այն չի հանգում այնպիսի գործունեության, որն ունի Ինչ-որ բան որպես իր առարկա: Ես ընկալում եմ ինչ-որ բան: Ես ինչ-որ բան զգայում եմ: Ես ինչ-որ բան պատկերացնում եմ: Ես ինչ-որ բան ցանկանում եմ: Ես ինչ-որ բան զգում եմ: Ես ինչ-որ բան մտածում եմ: Մարդկային էակի կյանքը բաղկացած չէ միայն դրանից և դրա նման բաներից:

Այս ամենը և դրան նմանը Այն-ի թագավորությունն է:

Դու-ի թագավորությունը ունի ուրիշ հիմունք:

***

Նա, ով ասում է Դու, ոչինչ չունի որպես առարկա: Քանզի այնտեղ, որտեղ Ինչ-որ բան կա, կա նաև ուրիշ բան. ամեն Այն սահմանակցում է ուրիշ Այն-երի: Այն-ը գոյություն ունի այն բանի շնորհիվ, որ սահմանակցում է ուրիշների հետ: Բայց երբ ասվում է Դու, չկա ոչ մի Ինչ-որ բան: Դուն անսահման է:

Նա, ով ասում է Դու, չունի ոչ մի բան, նա ոչինչ չունի: Բայց նա հարաբերության մեջ է:

***

Ասում են, որ մարդը ձեռք բերելով փորձ, ճանաչում է աշխարհը: Ի՞նչ է դա նշանակում: Մարդը շարժվում է իրերի մակերեսով և փորձում է դրանք: Նա իմացություն է քաղում դրանց առկա վիճակի մասին, որոշակի փորձ: Նա իմանում է, թե ինչպիսին են դրանք:

Բայց միայն փորձը չէ, որ թույլ է տալիս մարդուն ճանաչել աշխարհը:

Քանզի ձեռք բերելով փորձ, մարդը ճանաչում է սոսկ աշխարհը, որը բաղկացած է Այն-ից և Այն-ը և նորից Այն-ը, Նրանից, Նրան, Նէից և Նէին և նորից Այն:

Ձեռք բերելով փորձ, ես Ինչ-որ բան եմ իմանում:

Ոչինչ չի փոխվում, եթե «արտաքին» փորձին գումարվում է «ներքինը», հետևելով հավերժական բաժանմանը, որը արմատավորված է մահվան խորհուրդը իր սրությունից զրկելու մարդկային ցեղի ձգտման մեջ: Ներքին իրերը, ինչպես արտաքինները, իրեր են իրերի մեջ:

Ձեռք բերելով փորձ ես ինչ-որ բան իմանում եմ:

Եվ ոչինչ չի փոխվի, եթե «ակնհայտ» փորձին ավելացվի «գաղտնին» այն ինքնավստահ իմաստության մեջ, որը գիտի իրերի մեջ խորհրդավորը, որը պահվում է հաղորդվածների համար, և վարպետորեն գործադրում է բանալին: Օ՜, խորհրդավորություն, առանց խորհրդի, օ՜, տեղեկությունների կուտակում: Ա՛յն, Ա՛յն, Ա՛յն:

***

Ձեռք բերող փորձը հաղորդակից չէ աշխարհին: Չէ՞ որ փորձը «նրա մեջ է», այլ ոչ թե նրա և աշխարհի միջև:

Աշխարհը հաղորդակից չէ փորձին: Այն ճանաչել է տալիս իրեն, բայց դա նրան ոչ մի կերպ չի շոշափում, որովհետև աշխարհը ոչնչով չի նպաստում փորձի ձեռքբերմանը և նրա հետ ոչինչ տեղի չի ունենում:

***

Աշխարհը որպես փորձ պատկանում է Ես-Այն հիմնական բառին: Ես-Դու հիմնական բառը ստեղծում է հարաբերության աշխարհը:

Գոյություն ունի երեք ոլորտ, որտեղ կառուցվում է հարաբերության աշխարհը:

Առաջին. կյանքը բնության հետ: Այստեղ հարաբերությունը տատանվում է մութի մեջ՝ չհասնելով խոսքի մակարդակին: Արարածները շրջում են մեր առաջ, բայց չեն կարող մոտենալ, և մեր Դու-ն, որն ուղղված է նրանց, սառչում է խոսքի շեմին:

Երկրորդ. կյանքը մարդկանց հետ: Այստեղ հարաբերությունը բաց է և այն ձևավորված է խոսքի մեջ: Մենք կարող ենք տալ և ընդունել Դու-ին:

Երրորդ. կյանքը հոգևոր էությունների հետ: Այստեղ հարաբերությունը պատված է ամպով, բայց բացվում է, այն չունի խոսք, սակայն ստեղծում է այն: Մենք չենք լսում Դու-ին, սակայն լսում ենք, որ մեզ ձայն տվեցին, մենք պատասխանում ենք ստեղծելով, մտածելով, գործելով. մեր ողջ էությամբ մենք ասում ենք հիմնական բառը՝ չկարողանալով բերանով արտասանել՝ Դու:

Ինչպե՞ս հանդգնեցինք ներառել հիմնական բառի աշխարհի մեջ այն, ինչը ընկած է խոսքի հիմնական սահմաններից դուրս:

Ամեն ոլորտում, ողջ կայացողի միջով, որ հիմա և այստեղ հառնում է մեր առաջ, մեր հայացքը որսում է հավերժական Դու-ի եզրը, յուրաքանչյուրի մեջ մեր լսողությունը որսում է դրա շունչը, յուրաքանչյուր Դու-ի մեջ մենք դիմում ենք Հավերժական Դու-ին, յուրաքանչյուր ոլորտում համապատասխան ձևով: 

Թարգմանությունը գերմաներենից՝ Ս. Ստեփանյանի