Աղասի Այվազյան | Ոտավորը

Գործի, ընտանիքի մարդ, գյուղացի, հազար ու մի հոգսով, երբեք ուրիշ տեղ գնալու ժամանակ չէր գտել, հիմա դուրս եկավ պտտելու: Որոշել էր ոտքով ման գալ և տնտղել ամբողջ Հայաստանը. դա այնքան էլ դժվար բան չէր: Ոմն թոշակառու մի քանի տարում Սովետական Միությունն իր բոլոր հանրապետություններով՝ աջ և ձախ, ձախ և աջ, վեր ու վար, վար ու վեր չափեց-ձևեց: Ո՜ւր մնաց Հայաստանը:

Այս հայ ոտավոր ճանապարհորդը կարգին ման եկավ հանրապետությունում, հետո Բջնիի, թե Օշականի մոտակայքում կանգնեց, նշան արեց մի տասը մետր հող ու համոզված ասաց.

- Էս հողին օտարի ոտք չի դիպել:

Հավաքվեցին մի քանի գյուղացի, մի խմորոտ ձեռքերով կին, մի գավառցի հովեկ, ծուլորեն ծիծաղեցին՝ քի՞չ ծուռ կա Հայաստանում: Մի գործարար մարդ սուսուփուս թողեց հեռացավ: Մեկն ասաց.

- Որ գիրք կարդաս, կիմանաս, որ այս հողը երկար ժամանակ պարսիկների ձեռքին է եղել…

- Չէ՛,- հաստատեց ոտավորը:

- Մենակ պարսիկնե՞րը,- գրգռված զարմացավ մարդը: - Էլ ով ասես չի եղել. ոտնատակ են արել էս կողմի բոլոր գյուղերը…

- Էս հողի վրա օտարը ոտք չի դրել…

- Ինչո՞ւ անպայման էս 10 մետրը,- ասաց գյուղացին:

- Լա՜վ… մարդ գտա՞ք խոսելու…

Ութամյա դպրոցի ուսուցիչը ջղայնացել էր նրա համառության վրա, համբերում էր, որ չհայհոյի, ու կրունկով գետինն էր փորում:

- Բա՞ն գիտես,- հարցրեց խմորոտ ձեռքերով կինը:

- Էդ ինչո՞ւ ես էդպես համոզված,- ասաց գավառցի հովեկը:

- Օտարի ոտք չդրած մի պատառ հող որ չլիներ, բա ո՞նց կմնար էսքան աշխարհը… Մի փոքրիկ տեղ պիտի մնար, որ դառնար Հայաստան: Սա՛ է էդ հողը… - նա նորից նշեց տեղը,- էս հողի վրա թշնամին ոտք չի դրել…

Սովորական հող էր, հայկական, քարքարոտ: Ու մարդիկ մի տեսակ, առանց հավատալու, հավատացին: Բոլորն զգացին, որ զարմանալի, թե ծիծաղելի ճշմարտություն կա նրա ասածի մեջ:

Ոտավորը համբուրեց գետինը, մի բուռ հող լցրեց ծոցը և վերադարձավ տուն:

Մարդիկ նայեցին նրա ետևից, հետո օղակեցին հողակտորը և երկար ու լուռ նայում էին, ինչպես կնայեին հուշարձանի:

Տես նաև Աղասի Այվազյան Պատմվածքներ