Էժեն Դելակրուա | Նկարչության ուսուցման մասին | հատված

Բայց ինչպե՞ս սովորել նկարել: Ընդամենը բակալավր դառնալու համար անհրաժեշտ է 10 տարի սովորել. Այդ տարիների ընթացքում աշակերտական նստարանին գամված և խիստ հսկողության տակ գտնվող դպրոցականներից շատերը հազիվ որոշ սահմանափակ գիտելիքներ են ստանում անտիկ հեղինակների վերաբերյալ: Որտեղի՞ց վերցնել այն ժամանակը, որ անհրեժեշտ է նկարչության տևական ուսումնառության համար, որը խլել է խոշորագույն վարպետների բովանդակ կյանքը, ընդսմին՝ երբևիցե մեթոդի բացակայության պարագայում: Հիրավի, նկարչություն սովորելու համար ոչ մի մեթոդ գոյություն չունի. գեղանկարչության դպրոցի սանը ո՛չ գրքերում և ո՛չ էլ ուսուցչի խորհուրդներում չի գտնում տարրական գիտելիքների կամ շարահյուսության հիմունքների նկարչական անալոգը: Լավագույն ուսուցիչը (իսկ այդպիսին կլինի նա, ով մի կողմ կթողնի հնամոլության հաստատած բոլոր անպտուղ պարապմունքները) կկարենա միայն աշակերտի առջև դնել մի մոդել և ասել, որ այն ընդօրինակի ինչպես կարող է: Բնության ճանաչողությունը, որ երկարատև փորձառության արգասիք է, կայացած նկարիչներին մի տեսակ վարժեցնում է այն հնարանքներին, որոնք կիրառում են նրանք՝ հաղորդելու համար տեսածը. բայց բնազդը նրանց համար շարունակում է մնալ իբրև ավելի վստահելի ուղեցույց, քան հաշվարկը: Ահա թե ինչու մեծ վարպետները պատվիրաններ չեն տվել այն արվեստի վերաբերյալ, որտեղ այնքան հաջողությամբ հանդես են եկել իրենք: Նրանք ապավինել են Աստծո միջամտությանը, որը նրանց բոլորի համար եղել է բոլորի խորհրդատուներից լավագույնը: Գրեթե ոչ մեկը նրանցից հարկ չի համարել թողնել գեթ որևէ փախանցում: Ալբրեխտ Դյուրերը անդրադարձել է միայն համամասնություններին. բայց դրանք մաթեմատիկորեն առնված ու կամայական հիմքից բխած չափումներ են, և բնավ այդ ոլորտում չէ գծանկարը: Լեոնարդո դա Վինչին, ընդհակառակը, «Գեղանկարչության մասին» տրակտատում գրեթե միայն հայտնի ճշմարտություններ է հաղորդել. մի նոր ապացույց մեր համոզումների: Այդ համապարփակ հանճարը և մեծ երկրաչափը իր գիրքը դարձրել է սոսկ դեղատոմսերի ժողովածու:

Միշտ էլ եղել են համակարգելու ունակ ուղեղներ, էլ չեմ խոսում նկարչության շարքային ուսուցիչների մասին, որոնք ընդվզել են գիտության անզորության դեմ: Նրանցից ոմանք նկարել են շրջանագծերով, ոմանք էլ՝ քառակուսիներով. Նրանք ձեռք են զարկել ամենաանսպասելի միջոցների: Բայց ոչ մեկի գլխում չի ծագել տիկին Կավեի արտահայտած պարզ գաղափարը՝ նույն այդ պարզության պատճառով: Սովորել նկարել, ասում է նա, նշանակում է սովորել ճիշտ տեսնել. շատ էլ կարևոր չէ, թե ինչպիսին կլինի շարժիչը, որ ձեր ուսուցիչն է, ամենից առաջ պետք է սովորել ճիշտ տեսնել. միտքը և անգամ զգացումը հետո միայն կգան: