
Մարկուս Ավրելիուս
Անտոնինուս - Խորհրդածություններ/
Հին հունարենից թարգմանությունը, առաջաբանը և ծանոթագրությունները՝ Գոհար Մուրադյանի
և Արամ Թոփչյանի.- Եր.: «Զանգակ» հրատ., 2018.- 248 էջ + 8 էջ ներդիր:
Մարկուս Ավրելիուսը,
որը Հռոմի գահակալ է եղել մ.թ. 161-180 թթ., հայտնի է ոչ միայն իբրև արդար, իմաստուն
ու հաջողակ միապետ, այլև իր «փիլիսոփա»՝ կայսրերի համար արտասովոր տիտղոսով: Նրա «Խորհրդածություններ»
(կամ «Ինքն իրեն/ Ինքն իր համար») պայմանական վերնագրով երկը, Սենեկայի (մ.թ. I դ.)
ու Էպիկտետոսի (մ.թ. I-II դդ.) գրվածքների հետ, համարվում է ստոիկյան փիլիսոփայության
կարևորագույն աղբյուր: Այն բացառիկ է մի քանի առումով: Հեղինակը երկը հասցեագրել է
ինքն իրեն, ինչը զուգահեռ չունի անտիկ գրականության մեջ: Հեղինակը Հռոմի կայսրն է,
բայց փիլիսոփայական գործ է գրել, այն էլ՝ ոչ թե լատիներեն, այլ հունարեն (որը փիլիսոփայության
ուսուցման լեզուն էր): Հողինակը, թվում է, մտադրություն չի ունեցել այն հրապարակելու:
երկը չի պարունակում ստոիկյան ուսմունքի համակարգված շարադրանք, այլ գրված է օրագրի
կամ անձնական գրառումների ձևով: Այն լի է թևավոր խոսքերով, սեղմ ու դիպուկ սահմանումներով,
հետաքրքիր մտորումներով, հիշեցումներով ու հորդորներով: Եվ թեպետ դրանք հասցեագրված
են իր իսկ հոգուն՝ նրա ինքնատիրապետման ու ինքնակատարելագործման նպատակով, բայց գիրքն
այնպիսի խոր ու համամարդկային բովանդակություն ունի, որ, 1559 թ. առաջին տպագրությունից
ի վեր, համարվում է հունահռոմեական գրական մեծագույն կոթողներից մեկը: Այն անթիվ-անհամար
անգամ հրատարակվել է ու թարգմանվել տարբեր լեզուներով՝ նշանակալի ազդեցություն գործելով
հայտնի հասարակական, քաղաքական գործիչների և մտավորականների վրա: Սույն գիրքն ընդգրկում
է «Խորհրդածություններ»-ի հայերեն առաջին բնագրային և ամբողջական թարգմանությունը՝
առաջաբանով ու մանրամասն ծանոթագրություններով:
Մարկուս Ավրելիուս Անտոնինուս | Խորհրդածություններ
Reviewed by ՏԱՐԸՆԹԵՐՑՈՒՄ
on
20:47:00
Rating:
