
1
Մաղն է փախչում դաշտերով,
Տաշտը իր հետ քարշ
տալով:
Բահերի հետ տնքտնքան
Կացիններն ընկան ճամփա:
Շտապում են սարն ի
վար:
Այծ մայրիկը ծանր ու
մեծ
Մկկաց ու հարցրեց.
«Ովքե՞ր եք: Ի՞նչ եք
անում,
Ես ոչինչ չեմ հասկանում»:
2
Տեսե˜ք, տեսե˜ք, գլխապատառ
ու մրոտ
Սլանում է խաչերկաթը՝
մեն մի ոտ:
Դանակները շարժվում
են. «Վազի˜ր:
Դե վազի˜ր, վազի˜ր,
վազի˜ր, վազի˜ր»:
Կաթսայիկն էլ թե՝
«Էհե˜յ,
Արդո՛ւկ, ի՞նչ է պատահել,
Ես վազում եմ հևիհև
Ու չեմ կարող ինձ պահել»:
Թեյամանն ու սրճեփները
ծնգծնգում,
Գլորվում են, ծլնգում
են, զրնգում…
Արդուկները վազում
են ու կռնչում,
Շրջանցում են ջրափոսերն
ու ճչում:
Նրանց ետքից՝ աման-չաման,
Հոպ-պա-լյա˜: Հոպ-պա-լյա˜:
Մի՛ դանդաղեք, փախե˜ք
ամա˜ն,
Հոպ-պա-լյա˜: Հոպ-պա-լյա˜:
Բաժակները բախվում
իրար, զրնգում են,
Զրը˜նգ-զրը˜նգ, ծլը˜նգ-ծլը˜նգ
փշրվում են:
Թավան սողում ու տնքում
է շատ տխուր.
«Ո՞ւր ենք փախչում
այսպես հապճեպ, ախր, ո՞ւր»:
Բոլորի հետ արագ-արագ
Սլանում են շիշ ու
բաժա˜կ,
Պատառաքաղ, գդալ, դանա˜կ,
Սպասքների մի ո˜ղջ
բանակ:
Պատուհանից սեղանն
ելավ:
Սեղանն ասաց. «Հերի˜ք
եղավ»:
Իսկ սեղանին փախստական
Ինքնաեռն է բազմել
հսկա,
Հորդորում է ընկերներին,
Որ փախչեն, չմնան գերի:
Փողհարում է ու շտապում.
«Փո˜ւհ-փո˜ւհ-փո˜ւհ:
Փո˜ւհ-փո˜ւհ-փո˜ւհ»:
3
Իսկ հետևից՝ փեշը քշտած
Ֆեոդորան է շարժվում
շտապ:
«Վա˜յ-վա˜յ-վա˜յ: Վո˜ւյ-վո˜ւյ-վո˜ւյ:
Ո՞ւր եք փախչում, եկեք
տուն»:
Եվ տաշտակը խոսեց շարքից.
«Քար գցեցիր դու մեր
բախտին»:
Խաչերկաթը ասաց մռայլ.
«Ո՛չ քո ճորտն ենք,
ո՛չ էլ ծառան»:
Ափսեներն էլ հախճապակե
Կարծես հերսից պիտի
ճաքեն,
Սլանում են ճվճվալով.
«Հետ չենք դառնա, մնա˜ս
բարով»:
Ֆեոդորայի կատուները՝
Պոչերը ցից խաթունները,
Ո˜նց են վազում ու
շտապում,
Որ բոլորին հետ բերեն
տուն.
«Հե˜յ, ափսենե՛ր, նազկտելով
Ո՞ւր եք վազում ցատկոտելով,
Ձեր ի՞նչ գործն է,
ա˜յ հիմարներ,
Թռչունների պես սավառնել:
Դուք ջրանցքի մեջ կթափվեք,
Կմոլորվեք ու կխաբվեք,
Մի՛ հեռացեք, վերադարձե˜ք
Վերադարձե˜ք շուտով
տուն»:
Ափսեներնին փառք ու
պատիվ,
Շրջանցեցին փնթի տատին.
«Լավ է այսպես կորչենք,
գնանք,
Քան թե քեզ մոտ վերադառնանք»:
4
Ճամփի եզրին, մոտիկ
այգում,
Հավն էր քջուջ անում
մարգում.
«Կըռթ-կըռթ, ո՞ւր:
Կըռթ-կըռթ, ո՞ւր:
Այդ որտեղի՞ց, դեպի
ո՞ւր»:
Այստեղ խոսեց թասը
դեղին.
«Մենք կյա˜նք չունենք
նրա ձեռին:
Նախատո˜ւմ է նա մեզ
Ու ատո˜ւմ է նա մեզ
Մրոտո˜ւմ է, կեղտոտո˜ւմ
է,
Ջարդոտո˜ւմ է նա մեզ»:
«Կո-կո-կո˜: Կե-կե-կե˜:
Վատ տիրոջ ձեռք եք
ընկել»:
«Ճիշտ է,-ասաց մի աման,
Մենք այս ինչի՞ ենք
նման.
Ջարդոտված ենք ու ծեծված,
Կեղտով, մրով ներծծված:
Բա տակառը ո˜նց է հոտել,
Մեջը լիքը՝ որդ ու
գորտեր:
Տաշտի մասին ի՞նչ ասեմ
ես,
Բլոճների բույն է կարծես:
Այ թե ինչու այդ կնոջից
Փախանք, ինչպես կեղտոտ
որջից,
Ու նրանից փախչելով
Թափառում ենք դաշտերով,
Եվ անամոթ կեղտոտի
մոտ
Մենք հետ դառնալ չե˜նք
ուզում»:
5
Նրանք փախան, մտան
խորքերն անտառի՝
Թաքնվելու ճյուղերի
տակ թուփ ու ծառի:
Իսկ խեղճ կինը տխուր-տխուր
Լաց է լինում հոնգո˜ւր-հոնգուր:
Նա կնստեր սեղանի մոտ,
Բայց սեղանն էլ փախավ
կեղտոտ:
Ապուր կեփեր անչափ
ընտիր,
Բայց դե արի պղինձ
գտիր:
Դատարկվել է ր տունը
ողջ,
Ի՞նչ մնացին՝ ճանճ
ու բլոճ:
Ա˜խ, Ֆեոդորա,
Ա˜խ, Ֆեոդորա Եգորովնա…
Ափսեները՝ առա˜ջ ու
առա˜ջ,
Շարժվում են բախտին
ընդառաջ:
Թեյամանն ասաց դողալով.
«Ես արդեն չեմ կարող,
չեմ կարող»:
Լաց եղավ ափսեն դառնագին.
«Երանի˜ թե հետ դառնայինք»:
Արտասվեց տաշտակը խաղաղ.
«Խեղվա˜ծ եմ, ջարդվա˜ծ
եմ, ավա˜ղ»:
Փախչողներից ո՞վ էր՝
ասաց.
«Այնտեղ մեկն ինձ ծանոթ
թվաց»:
Տեսան, իրոք, պառավ
հալով,
Ֆեոդորան է գալիս լալով:
6
Բայց հրաշք էր կատարվել
մի.
Գալիս ու երգում էր
մեղմիկ:
Երգից նրա տխո˜ւր-տրտում
Բարություն էր ճառագայթում.
«Ինչ ասեմ ձեզ, որբուկնե˜ր
դուք իմ խեղճ:
Թավանե˜ր ու արդուկնե˜ր
դուք իմ խեղճ:
Հե՛տ դարձեք, գնացե՛ք
հիմա տուն,
Ես կգամ, կլվամ ձեզ
մաքուր:
Ես կպրտեմ ձեզ հավեսով,
Ընտիր մոխրով ու ավազով,
Եվ դուք եռման ջրով
ցողված,
Կփայլփլեք ու կշողաք»:
Եվ ասաց կողպեքը.
«Ֆեոդորան շա˜տ մեղք
է»:
Եվ ասաց հին սանրը.
«Նրա վիճակը ծա˜նր
է»:
Եվ խոսեց դանակը.
«Գուցե հետ դառնանք,
հը՞»:
Եվ ասաց մի կաթսա.
«Մեր թշնամին չէ սա»:
7
Երկա˜ր, երկա˜ր գուրգուրում
էր,
Համբուրում էր նրանց:
Շփո˜ւմ, պրտո˜ւմ, լվանո˜ւմ
էր
Ու մաքրո˜ւմ էր նրանց:
«Ա˜խ, սիրելի իմ ամաննե՛ր,
Ձեզ չեմ թողնի անխնամ,
Կփայփայե˜մ, կխնամե˜մ,
Որբուկնե՛ր իմ աննման»:
Ժպտաց շարքը պղինձների,
Աչքով արին ինքնաեռին.
«Դե՛, Ֆեոդո՛րա, իմացի˜ր,
Մենք արդեն քեզ ներեցի˜նք»:
Դրնգացի˜ն,
Զրնգացի˜ն
Ու շարվեցին կրակին,
Որ եփեն ու տապակեն,
Որ Ֆեոդորա Եգորովնան
ուտի համե˜ղ թխվածքներ:
Իսկ ավելն ու ցախավելը
գո˜հ են, գո˜հ,
Ո˜նց են ավլում, ո˜նց
են ավլում բերկրանքով,
Որ փոշի կամ փոշեհատիկ
էլ ոչ մի տեղ չմնա:
Ուրախացան աման-չաման,
Հոպ-պա-լյա˜: Հոպ-պա-լյա˜:
Ո˜նց չպարեն, չուրախանան՝
Հոպ-պա-լյա˜:
Իսկ ճեփ-ճերմակ աթոռին,
Ինչպես աքլորը թառին,
Ինքնաեռն է շնչում,
Քլթքլթում է, փչում:
Քլթքլթում է, փլթփլթում
է ու տատին է նայում.
«Ա˜խ, Ֆեոդո՛րա, կյանքդ
սիրեմ,
Արի քեզ թեյ հյուրասիրեմ,
Խմի˜ր, խմի˜ր, անո˜ւշ
արա,
Բարո˜վ վայելես»:
Թարգմանությունը՝ Յուրի
Սահակյան
Տես նաև Չուկովսկի Հեքիաթներ
Կորնեյ Չուկովսկի | Ֆեոդորայի վիշտը
Reviewed by ՏԱՐԸՆԹԵՐՑՈՒՄ
on
августа 24, 2019
Rating:
