Կորնեյ Չուկովսկի | Գողացված արևը

Երկնքի մեջ արևը տաք

Մեկ էլ կորավ ամպերի տակ:

Ամբողջ աշխարհը խավարեց:

Նապաստակի սիրտը մարեց:

Կաչաղակները բացբերան

Այդ լուրն իսկույն առան-թռան

Ու հասցրին կռունկներին.

«Կոկորդիլոսը սուրատամ

Կուլ տվեց մեր արևն արդար»:

 Իջավ խավարը անգութ,

Ամենուր մութ էր ու մութ,

Տնից ով որ ելավ դուրս,

Կորավ անհետ ու անհույս:

Ճնճղուկը լաց է լինում.

«Այս ի՞նչ բան է, ի՞նչ են անում,

Առանց արև ո՞նց կլինի,

Մենք դաշտերում կուտ չենք գտնի»:

Շլդոները տրտնջացին,

Հնար չկա էլ տունդարձի,

Կորցրել են ճանապարհը,

Վերադառնալ չեն կարող:

Լոկ խեցգետինն է չռաչք

Շարժվում թե՛ հետ, թե՛ առաջ,

Ու դաշտերի մեջ հեռու

Սոված գայլերն են ոռնում:

Լուսածագին

Երկու մաքի

Դարպասները բախեցին.

Տրա-տա-տա˜ ու տրա-տա-տա˜:

«Հե˜յ, գազաննե՛ր, շուտ հավաքվեք,

Այդ հրեշի հախից եկեք,

Որ ավազակը աներես

Արեգակը հետ բերի մեզ»:

Վախենում են բրդոտները.

«Իսկ եթե նա հերսոտե՞լ է:

Շատ դաժան է ու սուրատամ,

Արևը մեզ հազիվ թե տա»:

Եվ ահա նրանք ուղիղ ծուռթաթի քարայրն են վազում.

«Վե՛ր կաց, Ա՛րջ ապեր, քո օգնությանն ենք այստեղ սպասում:

Հերիք է, ինչքան պառկել ես անգործ ու թաթդ ծծել,

Վե՛ր կաց, բարձրացի՛ր, պիտի մեր արդար արևը փրկես»:

Բայց դե Արջը կռիվ տալու հավես չունի,

Նույնիսկ վնաս տալ չի կարող նա մրջյունին:

Պտտվում է Արջը տխուր, ման է գալիս ու մռնչում,

Որջից վաղուց դուրս գնացած քոթոթներին է տուն կանչում.

«Ո՞ւր եք կորել, ծուռթաթիկներ, ո՞ւր եք կորել,

Ո՞ւմ հույսին եք դուք ծերուկիս այստեղ թողել»:

Արջ մայրիկն էլ է հառաչում,

Ե՛վ լալիս է, և՛ կանչում.

«Ախր, այդ ո՞ւր անհետացաք,

Թե՞ շներին բաժին դարձաք,

Գուցե ջրանցքը ձեզ առավ

Լափին տալով քշեց, տարավ»:

Եվ ամբողջ օրը այսպես անտառում

Կանչում էր, փնտրում ու չէր դադարում:

Լով բվերն էին աչքերով աննինջ

Հետևում անհույս դեգերող արջին:

Նապաստակն է ահա վազում

Եվ արջին այսպես է ասում.

«Դե հերիք է դու քեզ տանջես,

Հո շլդիկ չես, բրդոտ արջ ես:

Կոկորդիլոսն ո՞վ է, որ դու

Վախենում ես ու սարսափում:

Գնա նրան ճանկռոտիր,

Գնա նրան պատառոտիր,

Խփիր նրան աջից, ձախից,

Եվ ազատիր արևը մեր

Այդ հրեշի մեծ երախից:

Ու երբ կրկին երկրի վրա

Մեր մեծ արևը շողշողա,

Փոքրիկները քո հիմարիկ,

Բրդոտներդ ծուռ ու բարի,

Տուն կդառնան իրենք-իրենք,

Կասեն. «Պապիկ, ահա և մենք»:

Արջը

Վեր կացավ,

Արջը

Մռնչաց,

Դեպի մեծ գետը

Վազեց սրընթաց:

Իսկ այդ մեծ գետում

Հրեշն է լողում,

Նրա երախում

Կրակ չի շողում,

Արևն է պայծառ

Գերված-գողացված:

Արջը ծածուկ, ծառի տակից

Հրեց նրան թեթևակի.

«Քեզ եմ ասում, ա՛յ չարագործ,

Շուտ արա, մեր արևը թող:

Թե չէ հիմա կբռնեմ քեզ,

Կջարդեմ, կանեմ երկու կես,

Որպեսզի դու այսուհետև

Չգողանաս արևը մեր:

Սրա˜ն տեսեք, գողի˜ ծնունդ,

Արևը ո˜նց է փախցնում,

Կուլ տվել ու պառկել է կուշտ,

Փնչացնում է ապուշ-ապուշ:

Ո˜ղջ աշխարհը՝ խավարի մեջ,

Ասես սրա պետքն էլ չի հեչ»:

Բայց անխիղճը քրքջում է,

Փայտի նման ճռնչում է.

«Տե՛ս, հա˜, կելնեմ, թե գտա,

Լուսնյակին էլ կուլ կտամ»:

Արջը կատաղեց

Ու չդիմացավ,

Արջը թշնամու

Վրա սլացավ:

Քլոլեց նրան,

Տրորեց նրան.

«Մեր արևն իսկույն

Վերադարձրու»:

Կոկորդիլոսը սարսափեց,

Ատամներով կափկափեց

Ու երևի թե վախից

Նրա բացված երախից

Արևն ընկավ, գլորվեց,

Բարձրացավ թփուտներով,

Սաղարթներով, տերևներով:

Ծիտիկները ծլվլացին:

Միջատները թռվռացին:

Շլդիկները հովիտներում

Ցատկոտեցին ու պարեցին:

Տեսե՛ք, տեսե՛ք, քոթոթներն էլ

Փիսիկների նման ուրախ՝

Վրա տվին միահամուռ

Իրենց բրդոտ պապի վրա.

«Պապի˜կ, պապի˜կ, ահա և մենք»:

Տղաներն ու աղջիկները

Սկյուռիկներն ու շլդիկները

Համբուրում են Արջ պապիկին

Եվ ասում են սրտագին.

«Ուրախ ենք ու շնորհակալ,

Որ արևը բերիր կրկին»:

Բարև՛, բարև՛, ոսկի արև՛,

Անամպ երկի՛նք, բարև՛, բարև՛:

Թարգմանությունը՝ Յուրի Սահակյան

Տես նաև Չուկովսկի Հեքիաթներ