Կառլո Կոլլոդի

Տիկնիկների թատրոնատեր Մանջաֆոքոն (այդպես էր նրա անունը) սարսափելի մարդ էր թվում, անշուշտ, հատկապես գոգնոցի նմանվող իր ահռելի սև մորուքի պատճառով, որը ծածկում էր նրա ողջ կուրծքն ու ոտքերը, բայց իսկապես սրտով վատ մարդ չէր։ Այդ ապացուցվում է թեկուզ նրանով, որ երբ նա տեսավ խեղճ Պինոքիոյին, որը քացի-քացի էր անում և ամեն կերպ դիմադրում, ճղղալով՝ «ես չեմ ուզում մեռնե՜լ, ես չեմ ուզում մեռնե՜լ», սկսեց անմիջապես հուզվել ու խղճահարվել և բավական ժամանակ իրեն զսպելուց հետո, վերջապես այլևս չդիմացավ և խիստ բարձրաձայն փռշտաց։

Այդ փռշտոցի վրա Առլեքինոն, որը մինչ այդ շատ տխուր էր և գլուխը լալկան ուռենու նման կախ էր գցել, հանկարծ ուրախացավ և, թեքվելով դեպի Պինոքիոն, շշնջաց հազիվ լսելի ձայնով.

— Վերջը բարի է լինելու, ախպերս։ Թատրոնի տերը փռշտաց, իսկ այդ գթասրտության նշան է։ Այժմ դու փրկված ես։

Հայտնի է, որ առհասարակ մարդիկ մեկին խղճալիս կամ լաց են լինում, կամ գոնե ձևացնում, թե իբր լաց են լինում։ Մինչդեռ Մանջաֆոքոն, ընդհակառակը, սովորություն ուներ ամեն անգամ խղճահարվելիս փռշտալ։ Այդ էլ նրա զգացմունքներն արտահայտելու ձևն էր։

Փռշտալուց հետո տիկնիկների թատրոնատերը շարունակեց մռայլվել ու բղավեց Պինոքիոյի վրա.

— Վե՛րջ տուր տզզալուդ։ Քո լաց ու կոծը ստամոքսս էլ հետն է ճմլում․․․ Ես այնպիսի ջղաձգություններ եմ զգում, որ գրեթե․․․ հա՛փչի, հա՛փչի,— և երկու անգամ ևս փռշտաց։

— Առողջությո՛ւն, — ասաց Պինոքիոն։

— Շնորհակալ եմ։ Իսկ հայրդ ու մայրդ դեռ կենդանի՞ են,— հարցրեց Մանջաֆոքոն։

— Հայրս, այո՛, բայց մոր երես չեմ տեսել։

— Ո՞վ գիտե ինչպիսի վիշտ կարող էր լինել ծերուկ հորդ համար, եթե հիմա քեզ գցել տայի այդ թեժ կրակը։ Խե՜ղճ ծերունի, կարեկցում եմ նրան․․․ հա՛փչի, հա՛փչի, հա՛փչի,— և փռշտաց երեք անգամ ևս։

— Առողջությո՛ւն,— ասաց Պինոքիոն։

— Շնորհակալ եմ։ Բայց, վերջապես, ինձ էլ է հարկավոր խղճալ, որովհետև, ինչպես տեսնում ես, այլևս փայտ չունեմ այս ոչխարի խորովածը վերջացնելու համար, իսկ դու, ճիշտ եմ ասում, այս դեպքում գործս շատ հեշտացրած կլինեիր։ Բայց այժմ արդեն մեղքս գալիս ես, պետք է համբերել։ Քո փոխարեն իմ թատերախմբից մի այլ տիկնիկի կրակը կգցեմ զենքի ուժով՝ խորվածն անելու համար․․․ Է՜յ, ոստիկաննե՛ր։

Այդ հրամանը լսելուն պես, իսկույն հայտնվեցին երկու լողլող ու ցամաքած ոստիկաններ, եռանկյունաձև գլխարկները գլխներին, մերկացրած թրերը ձեռքներին բռնած։

Այն ժամանակ թատրոնի տերը ասաց նրանց խռպոտ ձայնով.

— Բռնեցե՛ք էն Առլեքինոյին, մի լավ կապեք և հետո գցեք կրակը թող այրվի։ Ես ուզում եմ, որ իմ ոչխարը մի լավ խորովվի։

Պատկերացրեք խեղճ Առլեքինոյին. այնքան մեծ էր նրա սարսափը, որ ոտքերը տակին ծալվեցին և երեսի վրա ընկավ գետնին։

Պինոքիոն, տեսնելով այդ սիրտ կտրատող տեսարանը, ընկավ թատրոնատիրոջ ոտքերը և, ճղղալով ու արցունքներով ողողելով նրա այնքան երկար մորուքի յուրաքանչյուր մազը, խնդրեց աղերսալից ձայնով.

— Խղճացե՜ք, սինյոր Մանջաֆոքո․․․

— Այստեղ սինյորներ չկան,— կոպտորեն պատասխանեց թատրոնատերը։

— Խղճացե՜ք, սինյոր ասպետ․․․

— Այստեղ ասպետներ չկան։

— Խղճացե՜ք, սինյոր կոմանդոր․․․

— Այստեղ կոմանդորներ չկան։

— Խղճացե՜ք, ձերդ գերազանցություն․․․

«Ձերդ գերազանցություն»-ը լսելով, թատրոնատերն անմիջապես շուրթերը կծկեց և, վայրկենապես դառնալով ավելի սիրալիր ու զիջողամիտ, ասաց Պինոքիոյին.

— Է, լավ, ի՞նչ ես ուզում ինձանից։

— Ես ձեզանից ներում եմ խնդրում խեղճ Առլեքինոյի համար։

— Այստեղ ներման մասին խոսք լինել չի կարող։ Եթե քեզ խնայեցի, նշանակում է՝ անհրաժեշտ է նրան կրակը գցել, որովհետև ես ուզում եմ, որ իմ ոչխարը մի լավ խորովվի։

— Այդ դեպքում,— գոռաց հպարտորեն Պինոքիոն, վեր ձգվելով և մի կողմ նետելով բոքոնի միջի խմորից պատրաստած գլխարկը,— այդ դեպքում իմ պարտականությունն ինձ հայտնի է։ Համեցե՛ք, սինյոր ոստիկաննե՛ր. ինձ կապեցե՛ք և գցե՛ք բոցերի մեջ։ Ո՛չ, ճիշտ չէ, որ խեղճ Առլեքինոն, իմ հավատարիմ բարեկամը, մեռնի իմ փոխարեն․․․

Բարձրաձայն ու հերոսաբար արտասանած այդ բառերը լացացրին տեսարանին ներկա գտնվող բոլոր տիկնիկներին։ Անգամ ոստիկանները, որոնք թեկուզ և փայտից էին, բայց նույնպես արտասվեցին երկու կաթնակեր գառնուկների նման։

Մանջաֆոքոն սկզբում մնաց դաժան և սառույցի պես անզգա, բայց հետո նա ևս կամաց-կամաց սկսեց փափկել ու փռշտալ։ Եվ չորս թե հինգ անգամ փռշտալուց հետո, տարածեց թևերն ու զգացված ասաց Պինոքիոյին.

— Դու մի հրաշալի, քաջ տղա ես։ Եկ ինձ մոտ և թող քեզ համբուրեմ։

Պինոքիոն անմիջապես վազեց, և մագլցելով սկյուռի նման, բարձրացավ թատրոնատիրոջ մորուքի վրայով ու մի պինդ համբուրեց նրա քթի ծայրը։

— Ուրեմն ներո՞ւմ եք,— հարցրեց խեղճ Առլեքինոն բարակ ու հազիվ լսելի ձայնով։

— Ներում եմ,— պատասխանեց Մանջաֆոքոն և իսկույն ևեթ ավելացրեց՝ հոգոց քաշելով ու գլուխն օրորելով.— Լա՛վ, այս երեկո թող ես ոչխարը կիսաեփ ուտեմ, բայց մյուս անգամ՝ վա՜յ նրան, ով ձեռքս կընկնի․․․

Ներման լուրի վրա տիկնիկները վազեցին բեմ, և վառելով բոլոր լույսերն ու ջահերը, ինչպես հանդիսավոր երեկոներին, սկսեցին թռչկոտել ու պար գալ։ Լուսաբաց էր, իսկ նրանք դեռ պարում էին։

Հաջորդ գլուխները կարդա Այստեղ