Դինո Բուցատի | Գիշերվանից գիշեր

Դինո Բուցատի
Մեկնում էի քաղաքից գնացքով, երբ արդեն իրիկնամուտ էր: Գնում էի մի հեռավոր ծովափ, ուր ինձ էր սպասում պատերազմը. մեկնում ու վերադառնում էի միաժամանակ: Տների (որ գիշերվա մթի մեջ ահռելի ու խորհրդավոր տեսք էին ստացել) մանուշակագույն վարագույրների վրա կայծկլտում էին հարյուրավոր լույսեր, պատուհաններ ու ծածկապատշգամբներ: Քանզի, իսկական պատերազմական, կանոնակարգված գիշերը դեռ չէր սկսվել, որ հիմա` օգոստոսին, վրա է հասնում ժամը քսանմեկին: Ու այդպես, տխրությամբ նայում էի այդ լույսերին` ուշադիր լսելով, թե ինչ էին ասում նրանք իմ սրտին:

Գնացքն անցնում էր արվարձանի շենքերի խիտ շարքերի միջով. ես տեսնում էի անծանոթ տներ, որոնց լույսը վառ էր, մի կնոջ, որն ամանեղեն էր լվանում, թերթ կարդացող մի տղամարդու, երկու պառավների, որ զրուցում էին իրար հետ, սեղանի մոտ նստած մի երեխայի, որի քունը սարսափելիորնեն տանում էր, նաև ուրիշ մարդկանց, որ թղթախաղ էին խաղում…հազար ու մի կյանքեր: Մութ փողոցնրում տեսնում էի նաև զույգ ստվերներ, գրեթե անշարժ ու ենթադրաբար` երջանիկ. ու ամեն անգամ, ինչ-որ շքեղ տան լույսերն էին դարձյալ, ուր ծառայապետերը սպասում էին ամրագրված ժամին, որպեսզի իջեցնեին արծաթավուն շերտավարագույրները: Ուրեմն, քաղաքը շարունակում էր ապրել` չիմանալով իմ գոյության մասին. լրիվ թքած ունենար ինձ վրա, ոչ էլ անունս գիտեր: Քաղաքը, որը լի էր երիտասարդ ու ոչ այնքան երիտասարդ կյանքերով, հույսերով, հիվանդություններով, շքեղությամբ ու խորհրդավոր երազներով: Ու նաև` գեղեցիկ կանանցով` սև ծառերի տակ:
Սերը, որը խույս էր տալիս ինձնից` մնալով ինձ համար մշտապես անծանոթ մի բան: Այն թողնում էր ինձ առանց ողբ ու կոծի, ոչ մի բան չէր արել ինձ պահելու համար, ոչ մի ժպիտ կամ հրավեր նրա կողմից, անգամ` մնաս բարով չէր ասել: Բայց և այնպես, ինձ համար ցավալի էր նրան թողնելը, տխուր էր բաժանվելը նրանից, ու դառն` մտածելը այն բոլոր հաճելի բաների մասին, որոնք մնացել էին այնտեղ` լավ օրերը, հեշտագին ու բանաստեղծական երեկոները, առաջին պատրանքները, փողոցները, ուր սովորաբար հանդիպում էի նրան, հեքիաթային դռները, որոնցով դեռ ներս չէի մտել, և որոնք, գուցե` սպասում էին ինձ. անսահման հնարավորությունները, որոնց մասին երազել ես, բայց դրանք, անգամ` չփորձած, ձեռքիցդ բաց ես թողել, ժամերը, օրերը, բոլոր տարիները արագընթաց կյանքի, որ մի կողմ են դրվել` փոքրոգության կամ հպարտության պատճառով:
Ես խորհում էի անցած կյանքի մասին մի թախիծով, որը լինում է նման մեկնումների ժամանակ, առավել ևս, որ ապագան երևում է անորոշ, որպես մի անծանոթ հովիտ, որը կախարդում ու վախ է պատճառում միաժամանակ: Այնտեղ` այդ լույսերի մեջ, ես թողնում էի մայր մտնող երիտասարդությանս պատկերները, քաղցր քունը, ու էլի շատ ու շատ բաներ, որոնք անհնար է արտահայտել բառերով:
Մինչդեռ, տների լույսերն ավելի հազվադեպ էին դառնում, ավելի էին պակասում երիտասարդ աղջիկների ստվերները, իսկ իմ գնացքը հետզհետե դուրս էր գալիս ահռելի քաղաքի սահմաններից:
Մինչև որ հեռվում մարեց նաև վերջին պատուհանը, վագոնների դխկդխկոցը դարձավ երաժշտություն, ու խավարը պատած երկրի, քնած գյուղի ու մենակյաց աշտարակների վրա մնաց միայն աստղերի լույսը: Որը սակայն, ինձ ավելի քիչ էր գոհացնում, քան քաղաքի լույսերը, քանզի բնավ չէր խոսում իմ սիրելի կյանքի, երաժշտության, սիրո, ընտանեկան ջերմության ու հինավուրց գաղտնիքների մասին:
Ու այդպես, նայում էի նրանց` ենթարկվելով մի աղոտ կանչի, որ թվում էր, ուղարկում էին ինձ: Նրանք դադարել էին երկնային մարմիններ լինելուց, որոնք հեռու են մեզնից հազարավոր կամ միլիոնավոր լուսնային տարիներ, չէին պատկերում հրեշներ կամ աստվածություններ, արջեր , կարիճներ, դելֆիններ, տիեզերքում չէին պտտվում ըստ մաթեմատիկական օրենքների, ու քառաչափ չէր այն տարածությունը, որը կառավարում էր նրանց, և որն ավելի շուտ` հին կախարդներին պատկանող չհետազատված տարածության էր նման: Կարծում եմ, նրանք մոռացել էին նաև ձգողականության ուժի մասին, որպեսզի նորից վերածվեին սովորական աստղերի` պարզ ու հասարակ, երկնքում վառված լույսերի: Ուստի դրանք չէին պարունակում ֆիզիկայի բնագավառին առնչվող դժվարագույն խնդիրներ, որոնց լուծման վրա պիտի կյանք մաշել: Փոխարենը, նրանցից ինձ էր հասնում մի տրտմալի, անձնական կոչ:
Շատ տրտմալի սակայն: Մինչ ուշադիր հետևում էի նրանց այս կամ այն խմբին, երբեմն, իսկապես ինձ թվում էր, թե մի նոր հույս էի նշմարում, երբեմն էլ` ոչ:
Ակնհայտորեն, ի տարբերություն արևի կամ լուսնի պայծառության, որ այնքան առատ են ու խանդալից, աստղերը կոչ էին այնում սիրելու ոչ թե այս աշխարհի ուրախությունները, այլ շատ ավելի հազվագյուտ բաներ, ու ավելի շատ են հավակնում պատասխանելու մեր նշաններին: Այնպես որ, ինքս ինձ հարցնում էի, թե հո չե՞մ սխալվում ( գուցե իսկապես նրանք չափազանց հեռու էին, իսկ ես ենթադրել էի` երևակայությանս տրվելով, թե իբր, կարող էին ինձնով հետաքրրքվել): Երբ հանկարծ նկատեցի, որ դրանք իմ պատանեկության նույն աստղերն էին, որոնք ունեին նույն առասպելական փայլը: Պատանեկությանս ավարտից հետո էլ, նրանք շարունակել էին շողշողալ բոլոր մյուս գիշերներին, իմ գլխավերևում, ու հիմա` նույնք, կայծկլտում էին այն հեռավոր ծովի վրա, որն ինձ էր սպասում:
Ու ես նորից կտեսնեմ նրանց իրիկնապահին, անփոփոխ, իմ գխավերևում: Ու հետո նաև մյուս գիշերը ու դրան հաջորդող գիշերները ևս, ու այդպես շարունակ, մինչև որ աչքերումս լույս կունենամ տեսնելու համար այն, ինչը գտնվում է այս ամենից անդին, երբ պատմությունն ավարտված կլինի գերեզմանիս մարմարի վրա:
Անխո՜նջ, հավատարի՜մ քույրեր: Նրանք չեն թողնում, որ մեկնեմ մենակ, չեն հեռանում ինձնից այս գիշերային գնացքի արագության մեջ, չեն թողնում, որ ընկնեմ ծիծաղելի պատրանքների մեջ, որպեսզի հետո, սթափվեմ` դառնագին: Նրանցից յուրաքանչյուրը, որքան էլ` փոքր, հավիտենական մի բարիք էր, որը ոչ ոք երբևէ չէր կարող ինձնից խլել:
Ես սևեռում էի հատկապես նրանցից մեկին, որի անունն ինձ անծանոթ էր. այն շատ խոշոր էր ու շատ գեղեցիկ, կապտավուն լույսով, ու ասես` ժպտում էր ինձ:
Որքա՜ն խեղճ էին քաղաքի լույսերը` նրա հետ համեմատած: Նա (մտածում էի) երբեք չի դավաճանի ինձ, բավական է մի փոքր հավատ ունենամ: Առանց իր մասին հայտնելու, մայրական համեստությամբ, նա լուռ կուղեկցի ինձ գիշերվանից-գիշեր, մինչև նախանշված ժամը: Այնտեղ էլ, նա չի հոգնի ինձ ուղեկցելուց, ինչպես և` մեկնումի պահին: Իմ վերևում ես մշտապես կտեսնեմ, թե ինչպես է թրթռում նրա օրհնյալ լույսը, երբ անցնելիս կլինեմ երկնային ոլորտներով, դանդաղորեն, որպես անմարմին ոգի:

Աղբյուրը՝ lit-bridge.com

Թարգմանությունը իտալերենից՝ Գառնիկ Մելքոնյան

Դինո Բուցատի | Գիշերվանից գիշեր Դինո Բուցատի | Գիշերվանից գիշեր Reviewed by ՏԱՐԸՆԹԵՐՑՈՒՄ on августа 26, 2022 Rating: 5
Технологии Blogger.