Լեսինգ | Էմիլիա Գալոտտի | համառոտ

Իտալական մարզերից մեկի տիրակալ իշխան Գոնզագան դիտում է դեռ վերջերս իր սիրած մի կնոջ՝ կոմսուհի Օրսինայի դիմանկարը: Այդ կնոջ կողքին միշտ թեթև է զգացել իրեն: Դիտում է դիմանկարը՝ հույս ունենալով գտնել այն, ինչը չի գտնում բնօրինակի մեջ: Իշխանին թվում է, որ նկարիչ Կոնտին շահեկան է պատկերել կոմսուհուն:

Կոնտին խորհում է արվեստի օրենքների մասին: Ափսոսում է, որ իշխանն այլևս չի դատում իր նկարը սիրո դիքերից: Նկարիչը ցույց է տալիս իշխանին մեկ ուրիշ դիմանկար՝ ասելով, որ չկա սրանից առավել արժանի բնօրինակ: Իշխանը տեսնում է Էմիլիա Գալոտտիին: Ասում է, որ ճանաչում է աղջկան: Էմիլիայի հոր հետ իշխանը լարված հարաբերությունների մեջ է: Կոնտին թողնում է նկարը իշխանին:

Սենեկապետ Մարինելլին հայտնում է, որ քաղաք է ժամանել կոմսուհի Օրսինան: Իշխանը նամակ ունի այդ կնոջից, որը չի ուզում կարդալ: Սենեկապետը ափսոսանք է հայտնում, որ կոմսուհին հանդգնում է լրջորեն սիրել իշխանին: Իշխանը պատրաստվում է ամուսնանալ մեկ ուրիշ իշխանուհու հետ, սակայն Օրսինային մտահոգողը դա չէ, այլ այն, որ իշխանը գտել է սրտի նոր տիրուհի: Կոմսուհին մխիթարվում է գրքերի ընթերցանությամբ, և Մարինելլին ասում է, որ դրանք վերջնականապես կքայքայեն նրան: Իշխանն ավելացնում է, որ կոմսուհու խելագարվելու հակումը կարող էր դրսևորվել նաև առանց սիրո:

Մարինելլին հաղորդում է, որ այսօր կոմս Ապիանիի պսակադրությունն է: Կոմսը ամուսնանում է դիրքից և կարողությունից զուրկ մի աղջկա հետ: Մարինելլիի համար նման ամուսնությունը չար կատակ է: Երբ իշխանն իմանում է, որ կոմսի ապագա կինը պիտի լինի Էմիլիա Գալոտտին, ընկնում է հուսահատության մեջ և ասում է սենեկապետին, որ սիրում է այդ աղջկան: Բայց Մարինելլին հանգստացնում է իշխանին՝ ասելով, որ երբ Գալոտտին ամուսնանա, նրա հետ ավելի հեշտ կլինի լեզու գտնել: Սակայն հետո նա ավելացնում է, որ Ապիանին մտադիր է հեռանալ Պյեմոնտ: Առաջարկում է իր օգնությունը և զգուշացնում, որ իշխանը պիտի նրան թույլ տա գործել լիովին ազատ: Իշխանն իհարկե համաձայնում է: Մարինելլին նախ խորհուրդ է տալիս չեղյալ համարել իշխանի ծրագրավորված ամուսնությունը:

Գալոտտիների տանը սպասում են Էմիլիային, որը պիտի վերադառնա եկեղեցուց: Հայրը մտահոգ է, որ իր պատճառով իր փեսայի հարաբերությունները իշխանի հետ կփչանան: Սակայն նրա կինը՝ Կլաուդիան, հանգստացնում է նրան՝ ասելով, որ նկատել է, թե ինչ սիրալիր է իշխանը իրենց դստեր հանդեպ: Օդոարդո Գալոտտին պատասխանում է, որ իշխանն ընդամենը վավաշոտի մեկն է: Հեռանում է իր տոհմական ամրոցը, որտեղ պիտի կայանա պսակադրությունը:

Եկեղեցուց վերադառնում է անհանգիստ Էմիլիան: Ասում է մորը, որ եկեղեցում իրեն է մոտեցել իշխանը և սեր է բացատրվել: Նա դժվարությամբ փախել է: Մայրը խորհուրդ է տալիս մոռանալ դա:

Գալիս է կոմս Ապիանին, և Էմիլիան կատակով նկատում է, որ նա ամուսնության օրով ավելի լուրջ է, քան երբևէ: Կոմսը դժգոհ է, որովհետև ընկերները համոզում են իրեն տեղյակ պահել իշխանին ամուսնության մասին նախքան ծիսակատարությունը: Նա պատրաստվում է այցելել իշխանին: Էմիլիան ասում է, որ երազում մարգարիտներ է տեսել: Մարգարիտները խորհրդանշում են արցունքներ:

Հայտնվում է Մարինելլին և փոխանցում է կոմսին իշխանի հրամանը անմիջապես մեկնել դքսի մոտ, որի դստեր հետ իշխանը պատրաստվում էր ամուսնանալ: Մարինելլին հեգնանքով խոսում է կոմսի ընտրյալի ցածր դիրքի և ծագման մասին: Կոմսը կապիկ է կոչում սենեկապետին և առաջարկում է մենամարտ, սակայն Մարինելլին սպառնալիքներով հեռանում է:

Իշխանն իր ամառանոցում է, որը Գալոտտիների տան ճանապարհին է: Մարինելլին սեփական մեկնաբանությամբ ներկայացնում է կոմսի հետ զրույցը: Այդ պահին դրսից լսվում են կրակոցներ և բղավոց: Ավազակներն են, որոնց վարձել է Մարինելլին կոմսի կառքի վրա հարձակվելու և Էմիլիային առևանգելու համար: Մեկին կոմսը սպանում է, սակայն ինքն էլ մահացու վիրավորվում է: Իշխանի ծառաները բերում են աղջկան:

Էմիլիան վախեցած է: Չգիտի, թե ինչ վիճակում են իր մայրը և կոմսը: Իշխանը սկսում է համոզել աղջկան, որ մաքուր մտադրություններ ունի: Գալիս է Էմիլիայի մայրը, որը տեսել է կոմսի մահը և լսել է նրանից, որ մեղավորը Մարինելլին է: Իշխանը ձևացնում է, թե ամենից անտեղյակ է: Անսպասելիորեն գալիս է կոմսուհի Օրսինան, և իշխանը արագ անհետանում է: Մարինելլին իմաց է տալիս Օրսինային, որ իշխանը չի ցանկանում նրան տեսնել: Օրսինան, որը գիտի Ապիանիի սպանության մասին, իսկույն հասկանում է, թե ով է կանգնած դրա ետևում:

Օդոարդո Գալոտտին փնտրում է աղջկան: Կոմսուհի Օրսինան պատմում է նրան սպանության մասին: Միտք է հայտնում, որ Էմիլիան ինքը կարող է իշխանի հետ ծրագրած լինել այդ ամենը: Հիմա ֆավորիտուհու նախանձելի դիրքում է: Օդոարդոն ցասման մեջ է: Օրսինան նրան դաշույն է տալիս, որպեսզի դրանով սպանի իշխանին:

Կլաուդիան հանգստացնում է ամուսնուն՝ ասելով, որ իրենց դուստրը պահում է իշխանին տարածության վրա: Օդոարդոն տուն է ուղարկում կնոջը, իսկ ինքը ուղևորվում է իշխանի մոտ: Ասում է իշխանին, որ Էմիլիային մնում է միայն կուսանոց գնալ: Մարինելլին խառնվում է զրույցին և ասում է, որ կոմսին սպանել է Էմիլիայի բարեհաճությունը վայելող երկրպագուն: Գալոտտին պահանջում է դատ և գործի քննություն:

Հորն ընդառաջ դուրս է վազում Էմիլիան: Հայրն իսկույն հասկանում է, որ աղջիկը ոչ մի բանում մեղավոր չէ: Մնալով հոր հետ մենակ՝ աղջիկն ասում է, որ ամենից շատ վախենում է գայթակղությունից:

Խնդրում է հորից դաշույնը: Ուզում է սպանել իրեն, բայց հայրը վերցնում է դաշույնը: Սա կնոջ թույլ ձեռքի համար չէ: Աղջիկն աղաչում է հորը սպանել իրեն: Օդոարդոն հարվածում է նրան դաշույնով: Աղջիկը մեռնելով համեմատում է ինքն իրեն վարդի հետ, որը քաղել են դեռ նախքան կոկոնի բացվելը:

Տես նաև Գոտհոլդ Լեսինգ Առակներ