Վասիլի Ռոզանով | Թափված տերևներ (հատված)

«Դիպչիր նրա կաշվին»,- գայթակղում էր Սատանան Աստծուն Հոբի համար…

Այդ «կաշին» կա բոլորի մոտ, բայց այն նույնը չէ: Գրողների մոտ, որոնք այդքան մեծահոգի են և պատրաստ են «մեռնել մարդու համար» (մարդկության), դուք փորձեք դիպչել նրանց հեղինակությանը, ասելով. «Վատ եք գրում, պարոնայք, և ձանձրալի է ձեզ կարդալ»,- և նրանք կհանեն ձեր կաշին: Մարդասերները, ինչպես երևում է, շատ չեն սիրում «փողի հաշվետվություն»: Ինչ վերաբերում է «հոգևոր անձին», ապա նա, իհարկե, «ամբողջությամբ շնորհի մեջ է». բայց դուք դիպչեք նրան ռուբլու և մրցանակների կողմից՝ տոնին, «գուրզով», խաչով կամ գավազանով և «դեմքը» կսկսի լուտանք թափել, ասես ռուսները երբեք չեն եղել կնքված Վլադիմիրի օրոք…

*

Դե, իսկ քո, Ձեր մոտ, Ձեր մոտ ո՞ւր է «կաշին»:

Հիմա մտքիս ոչինչ չի գալիս, բայց այն, իհարկե, կա:

*

Տխրության մեջ մարդը բնական քրիստոնյա է: Երջանկության մեջ մարդը բնական հեթանոս է:

Այս երկու կատեգորիաները, թվում է, հավերժական և սկզբնական են: Դրանք բերված չեն մեզ, դրանք «մեզնից են»: Դրանք մենք ենք տարբեր վիճակներում:

Աջ ձերքը կազդուրվում է և «խնդրում է հին աստվածներին»: Աջը հիվանդանում է և փնտրում է Քրիտոսին:

Հների առաջ ինչպե՞ս լաց լինել: «Պոզիտիվ աստվածները»՝ իրենց կատակներով և հորինվածքներով: Բայց հանկարծ «մեջքը ցավում է». այստեղ արդեն բանը չի հասնի հորինվածքներին, այլ՝ «օգնի՛ր, թեթևացրո՛ւ»: Ահա Յուպիտերին երբեք չես ասի. «Թեթևացրո՛ւ»: Եվ երբ մարդկությունը ճանաչեց մեծ թախիծը. «Թեթևացրո՛ւ»,- հայտնվեց Քրիստոսը:

«Թեթևացրո՛ւ, հեռացրո՛ւ, փրկի՛ր»,-ի մեջ, մարդու տառապանքի մեջ, կա ավելի կարևոր, սև, խորը, գուցե նաև սարսափելի և չարագույժ, բայց անկասկած նաև ավելի խորը մի բան, քան բոլոր երանությունների մեջ: Որքան էլ մեծ լինի ծննդյան խորհուրդը և դրա քաղցրությունը, հիացմունքը, բայց եթե ես տեսնեի քաղցկեղով մարդուն, իսկ մյուս կողմից՝ «երջանիկ մորը», որը կերակրում է երեխային, իր բոլոր հույսերով, ես կնետվեի հիվանդի մոտ: Ոչ, այլկերպ. քաղցկեղով ծերունի, կամ ավելի սարսափելի՝ քաղցկեղով պառավ, իսկ մյուս կողմից ծննդաբերող աղջիկ: Եվ հանկարծ ընտրություն՝ երկրորդին չծննդաբերել, իսկ երկրորդին ապաքինվել, կամ երկրորդին ծննդաբերել իսկ առաջինին մեռնել. և ամբողջ խաղաղ մարդկությունը կբացականչի. Լավ է համբերել ծննդաբերել, միայն թե ապաքինվի այն առաջինը:

Սա է քրիստոնեության հաղթանակը: Սա հաղթանակ է պոզիտիվիզմի դեմ: Ողջ անտիկական աշխարհը, իր ամբողջ հմայքով այդուհանդերձ պոզիտիվ է: Սակայն հիվանդությունը պատռեց պոզիտիվիզմը, դատարկեց այն. «Ուզում եմ հրաշք, Աստվա՛ծ, տո՛ւր հրաշք», այդ անցումը հենց Քրիստոսն է:

Նա լալիս էր:

Եվ միայն արցունքների առաջ է նա բաց: Նա, ով երբեք լաց չի լինում, երբեք չի տեսնում Քրիստոսին: Իսկ նա, ով լալիս է, կտեսնի անպատճառ:

Քրիստոսը մարդկության արցունքներն են, որոնք բացվել են որպես զարմանալի պատմություն, զարմանալի իրադարձություն:

*

Իսկ ո՞վ է լուծել արցունքների խորհուրդը: Ոմանք ամեն տեսակ դժբախտությունների մեջ լաց չեն լինում: Մյուսները լաց են լինում նաև ոչ մեծ դժբախտությունների դեպքում: Կնոջ հոգին ամբողջությամբ կանգնած է արցունքների վրա: Կանացի հոգին ուրիշ է, տարբեր է տղամարդու («կոպիտ տղամարդկանց») հոգուց: Իսկ ի՞նչ է դա, արցունքների այդ աշխարհը: Մասամբ կանացի, մասամբ էլ տառապանքի: Այո, սա հավերժական կատեգորիա է: Եվ քրիստոնեությունը հավերժական է…

Թարգմանությունը՝ Ա. Վարդանյան     

Տես նաև Պավել Ֆլորենսկի Բառի մոգականությունը