Տրիստան Տցարա «Դադայի մանիֆեստ» համառոտ

Մանիֆեստ գրելու համար հարկ է պահպանել a, b, c կարգը և հերքել ուրիշների 1, 2, 3 դրույթները: Հեղինակը (Տրիստան Տցարան) գրում է մանիֆեստ, սակայն նա ոչինչ չի ուզում: Եվ գրելով մանիֆեստ` նա միաժամանակ դեմ է ամեն տեսակ մանիֆեստների: Նա գրում է, որպեսզի ցույց տա, որ կարելի է միաժամանակ նախաձեռնել հակադիր գործողություններ:

Դադա բառը ոչինչ չի նշանակում: Թերթերից կարելի է իմանալ, որ Կրու ցեղի նեգրերը այդպես են կոչում սրբազան կովի պոչը, որ Իտալիայի որոշակի տեղանքում այդպես են կոչում խորանարդը և մորը, որ այն նշանակում է փայտե ձի, ստնտու, որ ռուսերեն և ռումիներեն դա կրկնակի հաստատում է: Արվեստի երկը չպիտի լինի ինքնին գեղեցիկ, քանզի գեղեցկությունը մեռած է: Արվեստի երկը օբյեկտիվ չէ, հետևաբար քննադատությունն անօգուտ է:

Նոր կտակարանի պատվիրանները երեսպաշտություն են: Դելփիքի պատգամը ուտոպիա է: Բայց այս վերջինը ավելի կենսունակ է, քանի որ իր մեջ չարիք ունի:

Դադան ծնվում է ընդհանուրի և հասարակականի հանդեպ կասկածից և անվստահությունից: Հարկ է վերջ տալ կուբիստական և ֆուտուրիստական ակադեմիաներին: Արվեստը բուրժուաներին դուր գալու համար չէ: Կուբիզմը ծնվում է առարկային նայելու եղանակից: Սեզանը տեղադրեց նկարելիք բաժակը աչքերի մակարդակից 20 սանտիմետր ներքև: Ֆուտուրիստը դիտում է բաժակը շարժման մեջ: Նոր նկարիչը ստեղծում է աշխարհ, որի տարրերը հենց նկարելու միջոցներն են:

Արվեստի երկը անօգուտ է և նման է հրեշի, որը կոչված է վախեցնելու ստրկամիտ հոգիներին: Բարձրագույն ձևերն են՝ կարգը – անկարգությունը, Ես – ոչ Ես, հաստատում – մերժում:

Դադաիզմը սենտիմենտալ և դողացող չէ:

Փիլիսոփայությունը հարց է: Ինչպե՞ս, ո՞ր կողմից դիտել Աստծուն, գաղափարը… սակայն այդ ընթացքում քննվողը կեղծ է: Ի՞նչ ուտել ճաշից հետո հարցը պակաս կարևոր չէ:

ԻԴԵԱԼ, ԻԴԵԱԼ, ԻԴԵԱԼ,

ՃԱՆԱՉՈՂՈՒԹՅՈՒՆ, ՃԱՆԱՉՈՂՈՒԹՅՈՒՆ, ՃԱՆԱՉՈՂՈՒԹՅՈՒՆ,

ԲՈՒՄ-ԲՈՒՄ, ԲՈՒՄ-ԲՈՒՄ, ԲՈՒՄ-ԲՈՒՄ:

Հոգեվերլուծությունը շատ վտանգավոր հիվանդություն է, այն քնեցնում է հակակղերական հակումները: Դիալեկտիկան զվարճանքի մեքենա է: Տրամաբանությունը օրգանական հիվանդություն է: Այն միշտ կեղծ է: Հեղինակը դեմ է բոլոր համակարգերին:

Արվեստը մասնավոր բան է: Արվեստագետը զբաղվում է արվեստով միայն ինքն իր համար: Թերթերի կողմից վարձված արվեստագետը վերարկուի աստառ է:  

Թող բոլորը բացականչեն. գոյություն ունի մեծ կործանման աշխատանք: Ավլելու և մաքրելու շատ բան կա: Հարկ է արտաքսել համակարգերը և նախագծերը:

Բարոյականության ծնած կարեկցանքի և խղճահարության մեջ բարի ոչ մի բան չկա: Դադան մերժում է հիերարքիաները, հիշողությունը, հնէաբանությունը, տրամաբանությունը, հավասարությունը:

Դադան ազատություն է: Այն խաչավորում է հակասությունները, գրոտեսկը և անհետևողականությունները: Դադան կյանքն է:

Տես նաև Ֆիլիպո Տոմազո Մարինետտի «Ֆուտուրիզմի մանիֆեստ» և Սալվադոր Դալի «Սալվադոր Դալիի կյանքը»