Պոլ Սարտր | Ի՞նչ է գրականությունը

Եթե ներգրավված լինելու ցանկություն ունեք, գրում է մի երիտասարդ հիմար, ինչու չեք մտնում Ֆրանսիական կոմունիստական կուսակցության շարքերը: Հայտնի արձակագիրը, որին բախտ էր վիճակվում հաճախ ներգրավված լինել և ավելի հաճախ կտրել ամեն ներգրավվածության հետ իր կապերը, ասում է ինձ. «Ներգրավված արվեստագետները ամենաթույլերն են. վերցրեք անգամ սովետական հեղինակներին»: Զառամյալ քննադատը ցածր ձայնով դժգոհում է. «Դուք պատրաստվում եք վերջնականապես սատկացնել գրականությունը, ձեր հանդեսի էջերից հորդում է լկտի առհամարհանք գեղարվեստական խոսքի նկատմամբ»:

Մի սահմանափակ մարդ կոչում է ինձ անուղղելի կամակոր, ըստ երևույթին՝ նա համարում է դա վատագույն վիրավորանքը: Գրողը, որը դժվարությամբ մի համաշխարհային պատերազմից սողացել է մինչև մյուսը, ում անունը երբեմն աղոտ հուշեր է ծնում ավագ սերնդի մոտ, կշտամբում է ինձ այն բանի համար, որ ես տեսեք-տեսեք հոգ չեմ տանում անմահության մասին: Չէ՞ որ նա, փառք Աստծո, ճանաչում է բազում արժանավոր մարդկանց, որոնք ակնկալում են միմիայն անմահությունը: Ամերիկացի Ճարպիկ լրագրողի կարծիքով ես մեղավոր եմ նրանում, որ երբեք չեմ բացել Բերգսոնի և Ֆրոյդի գրքերը: Ինչ վերաբերում է Ֆլոբերին, ապա նրա ստվերը հետապնդում է ինձ որպես խղճի ցավ:

Ինձ խորամանկորեն աչքով են անում. «Իսկ պոեզիա՞ն, գեղանկարչությո՞ւնը, երաժշտությո՞ւնը: Դրանք էլ մտադիր եք ներգրավել»: Կռվարար տրամադրված մարդիկ տեղեկանում են. «Ո՞րն է խնդիրը: Սա նրբացած սոցռեալիզմ է, եթե ոչ նորոգված և ագռեսիվ պոպուլիզմ»:

Կատարյալ սուտ: Որովհետև կարդում են հապճեպ, և անցնում են դատողություններին նախքան կարդացածի իմաստը հասկանալը: Հարկ կլինի սկսել սկզբից: Դա ոչ ոքի հաճույք չի պատճառի, բայց ես ստիպված եմ անվերջ կրկնել նույնը: Իմ քննադատները դատապարտում են ինձ ի փառս գրականության, մտադիր չլինելով բացատրել, թե ըստ էության ինչ են հասկանում այդ բառի տակ: Նետված մարտահրավերին արժանի պատասխան տալու համար մենք ձեզ հետ պիտի առանց նախապաշարմունքների գնահատենք գրողի արհեստը:

Ի՞նչ է նշանակում գրել: Ինչո՞ւ և ո՞ւմ համար է գրում գրողը: Ով և երբ է բարձրացրել այդպիսի հարցեր,- ես դրա մասին ոչինչ չգիտեմ:

Տես նաև Ժան Պոլ Սարտր Սռտխառնոց, Ճանճեր և Պատը