Սերգեյ Դովլաթով «Կոմպրոմիս» համառոտ

Գլխավոր հերոսը լրագրող է, որը դարձել է գործազուրկ և թերթում է 10 տարվա ընթացքում իր գրած ստերը: Իր լրագրողական գործունեության բուռն տարիներին նա ապրում էր Տալինում: Յուրաքանչյուր հոդված կապված է որոշակի կոմպրոմիսի հետ: Այսպես, իր մի ռեպորտաժում թվարկելով գիտական կոնֆերանսի մասնակից երկրները՝ նա մոռացել էր սոցիալիստական տերությունները նշել սկզբում: Խմբագրի դիտողությունից հետո նա ուղղել էր նյութը և հույս ուներ ստանալ 3 ռուբլի, իսկ ստանում է 2 ռուբլի:

Թերթերից մեկում էստոնուհի կթվորուհին Բրեժնևին է հայտնում իրենց մարզի կաթնատվության մասին և, որ իրեն վերջապես ընդունել են կոմունիստական կուսակցության շարքերը: Հերոսը հիշում է, թե ինչպես իրեն այդ նյութը գրելու համար գործուղում են հեռավոր մարզերից մեկը: Նրան և լուսանկարչին ընդունում է առաջին քարտուղարը: Կային երկու աղջիկներ, որոնք պատրաստ էին կատարել լրագրողի ամեն ցանկություն: Խմիչքը հոսում էր ասես գետը: Կթվորուհուն լրագրողը հանդիպում է միայն մի պահ, «մշակութային ծրագրի» արանքում:

Գրում է նաև երիտասարդ կոմերիտմուհի Տիյնա Կարուի մասին, որը երազում էր գիտնական դառնալ: Սակայն Տիյնան գաղտնի ցանկություն ունի ազատվելու իրեն անվերջ հետապնդող սեռական բարդույթից: Խնդրում է լրագրողին օգնել իրեն ազատվել այդ բարդույթից և հանդես գալ ուսուցչի դերում: Լրագրողը հրաժարվում է: Սակայն Տիյնան աղաչում է ծանոթացնել իրեն «սրիկա» ընկերոջ հետ: Չէ՞ որ հերոսը կունանա սրիկա ընկեր: Հերոսը ընտրում է Չերնովին, որի հետ մի քանի անհաջող հանդիպումներից հետո Տիյնան վերջապես կարողանում է ազատագրվել բարդույթից: Որպես շնորհակալություն նա մեկ շիշ վիսկի է նվիրում լրոգրողին, որը գոհ գնում է գրելու հոդվածը երիտասարդ ակտիվիստի մասին:

Հերոսը հիշում է էստոնացի լրագրող Բուշին, որը ազնվության և կոմպրոմիսների հանդեպ ատելության պատճառով հաճախ մնում է գործազուրկ:

Հիշում է, թե ինչպես էին թաղում աշխատանքի հերոս Հուբերտ Իլվեսին, որի դագաղի մեջ շփոթմունքով հայտնվել էր ուրիշի դին: Թաղման արարողությունը, իհարկե, չեն ընդհատում և հասցնում են ավարտին, որոշելով, որ դիակները կփոխեն գիշերով:

Հերոսը մի անգամ պիտի հոդված գրի համակենտրոնացման ճամբարի նախկին գերիների հանդիպման մասին: Նրան գործուղել են լուսանկարիչ Ժբանկովի հետ: Մի քանի բաժակ ոգիլից խմիչք ընդունելուց հետո վետերանները բացվում են և պարզվում է, որ բոլորը չէ, որ նստել են Դախաուի ճամբարում: Ավելի շատ նրանց բերանից հնչում են Մորդովիայի և Ղազախստանի շատ ավելի ծանոթ անունները: Ծագում են ազգային սուր հարցեր: Մեկը հրեա է, իսկ մյուսը՝ չուխոնացի և Ադոլֆ Հիտլերը նրա համար հարազատ եղբայր է: Կրքերը հանգստացնում է Ժբանկովը: Նա ծաղիկների մեծ փունջ է դնում պատուհանագոգին: Հերոսն ասում է, որ փունջը հրաշալի տեսք ունի: Ժբանկովը ուղղում է նրան՝ ասելով, որ դա ոչ թե փունջ է, այլ պսակ:

Հերոսը որոշում է հրաժեշտ տալ լրագրությանը:  

Տես նաև Ալեքսանդր Սոլժենիցին «Արխիպելագ Գուլագ», Միխայիլ Սալտիկով-Շչեդրին «Մի քաղաքի պատմություն» և Բորիս Պաստերնակ «Դոկտոր Ժիվագո»