Ալեքսանդր Օստրովսկի | Անօժիտը | համառոտ

Վոժևատով անունով առևտրականը իր ավագ ընկերոջը՝ մեծահարուստ Կնուրովին պատմում է, որ հասարակության մեջ հայտնի անօժիտ գեղեցկուհի Լարիսա Օգուդալովան ամուսնանում է աղքատ չինովնիկ Կարանդիշևի հետ: Օգուդալովայի քայլը բացատրվում է ծանր մի պատմությամբ: Փայլուն ազնվական Պարատովը սիրահետել է նրան, հեռացրել բոլոր փեսացուներին, իսկ հետո աննհետացել:

Վոժևատովը հայտնում է նաև, որ Պարատովը իրեն է վաճառել «Լաստոչկա» շոգենավը, և երեկոյան այդ առիթով մեծ խրախճանք է սպասվում: Սրճարանին են մոտենում Օգուդալովները՝ Լարիսան, նրա մայրը, և Կարանդիշևը, որն ունի շատ հպարտ տեսք և անգամ որպես իրեն հավասարի հյուր է կանչում Կնուրովին: Լարիսան ակնհայտորեն չի սիրում Կարանդիշևին և վիճում է նրա հետ, երբ սա անհարգալից է արտահայտվում իրեն լքած Պարատովի մասին: Նրանք հեռանում են: Գալիս է ինքը Պարատովը: Նրա հետ է Ռոբինզոն մականունով շրջիկ դերասանը, որին գտել է անմարդաբնակ կղզում: Սրանք թողել են կղզում որպես պատիժ հարբեցողության համար: Ինքը Պարատովը գտել է հարուստ հարսնացու և հրավիրում է Կնուրովին և Վոժևատովին ճաշի: Սրանք ասում են, որ արդեն հրավիրված են Օգուդալովների մոտ:

Կնուրովը գալիս է Օգուդալովների տուն և Լարիսայի մորը ասում է, որ ամուսնությունից հետո Լարիսան ամենայն հավանականությամբ կթողնի ամուսնուն և կվերադառնա մոր մոտ: Այդ ժամանակ նրանք կզգան հարուստ հովանավորի կարիքը: Ինքը պատրաստ է լինել այդ հովանավորը: Լարիսայի օժիտի համար փող է տալիս մորը:

Լարիսան և Կարանդիշևը զրուցում են: Լարիսան ուզում է որքան հնարավոր է արագ հեռանալ գյուղ: Կարանդիշևն ընդհակառակը, չի շտապում, որովհետև ամուսնությունը և դրա ցուցադրությունը ավելացնում են հասարակության աչքերում նրա կշիռը: Նա նաև ասում է հարսնացուին, որ «իր սիրած Պարատովը» վերադարձել է:

Նույն օրը Պարատովը այցելում է Ագուդալովներին և առանձնազրույց է ունենում Լարիսայի հետ: Մեղադրում է նրան կարճ հիշողություն ունենալու, իրեն մոռանալու մեջ: Լարիսան խոստովանում է, որ երբեք չի դադարել սիրել Պարատովին և որ իր ամուսնությունը ստիպված քայլ է «անհաջող փեսացուներից խուսափելու համար»: Գալիս է Կարանդիշևը: Նրանք Պարատովի հետ վիճում են, սակայն ավագ Օգուդալովան հարթում է վեճը և ստիպում ճաշին հյուր կանչել նաև Պարատովին:

Վոժևատովը և Պարատովը որոշում են զվարճանալ Կարանդիշևի մոտ և իրենց հետ են վերցնում Ռոբինզոնին, որը մեծ հարբեցող է: Կարանդիշևի տանը առանձնացած Օգուդալովները խոսում են Կարանդիշևի հիմար դրության մասին: Նա անգամ չի հասկանում, որ իրեն դիտավորյալ հարբեցնում են: Հետո հայտնվում են Վոժևատովը և Կնուրովը, որոնք ծաղրում են Կարանդիշևի խղճուկ գինիները և ճաշը: Հարբած Կարանդիշևին կոնյակի ետևից ուղարկելուց հետո տղամարդիկ որոշում են գնալ Պարատովի նոր վաճառված շոգենավը և այնտեղ իսկական խնջույք անել: Առանց Լարիսայի և նրա երգերի ձանձրալի կլինի, այնպես որ Պարատովը համոզում է աղջկան ամեն բան թողնել և փախչել իրենց հետ: Լարիսան համաձայնում է՝ հույս ունենալով վերադարձնել Պարատովին:

Հարբած Ռոբինզոնը, որին չեն վերցրել խնջույքի, պատմում է ծառային, որ տեսել է Կարանդիշևին, որի ձեռքին ատրճանակ է: Նավի վրա Վոժևատովը և Կնուրովը, հասկանալով, որ Պարատովը կանչել է Լարիսային՝ խոստանալով նրան մի բան, որը չի կարողանալու տալ, որոշում են, որ հիմա կգա իրենց հերթը և նրանցից որևէ մեկը կկարողանա վերցնել իր հետ լարիսային Փարիզ, ցուցահանդեսի: Բախտավորին որոշելու համար վիճակ են նետում: Հաղթում է Կնուրովը:

Հայտնվում են Պարատովը և Լարիսան: Լարիսան ասում է, որ հիմա, երբ նա ամբողջությամբ հանձնել է իրեն Պարատովին, ուզում է լսել, որ նրա կինն է: Պարատովն ասում է, որ չի կարող խզել կապը իր նոր հարսնացուի հետ և Ռոբինզոնին պատվիրում է տուն ուղեկցել Լարիսային: Լարիսան հրաժարվում է: Գալիս են Վոժևոտովը և Կնուրովը: Լարիսան նետվում է Վոժևատովին մոտ՝ աղերսելով կարեկցանք ու խորհուրդ: Սակայն Վոժևատովը խոստմանը համաձայն մի կողմ է քաշվում: Այդ ժամանակ Լարիսային է մոտենում Կնուրովը: Նա առաջարկում է ուղևորություն Փարիզ և նյութական ապահովություն ողջ կյանքի համար: Լարիսան լռում է: Կնուրովը ասելով, որ կսպասի պատասխանի, հեռանում է: Լարիսան, ուզում է ինքնասպանություն գործել: Մտածում է, որ լավ կլիներ, եթե որևէ մեկը սպաներ իրեն: Հայտնվում է Կարանդիշևը իր ատրճանակով: Լարիսան պահանջում է, որ նա հեռանա: Կարանդիշևը պատմում է Վոժևատովի և Կնուրովի վեճի և վիճակի մասին, ասում, որ Լարիսան գրազի առարկա է: Լարիսան պատասխանում է, որ եթե նա առարկա է, ապա ուզում է լինել թանկարժեք առարկա: Ուզում է գնալ Կնուրովի մոտ: Կարանդիշևը վիրավորանքից ու ցասումից կրակում և սպանում է Լարիսային: Լարիսան շնորհակալությամբ է ընդունում մահը: Վերցնում է ատրճանակը և դնում իր կողքին: Մոտեցողներին ասում է, որ ինքն է կրակել իրեն: Նա ասում է, որ նրանք բոլորը լավ մարդիկ են և նա բոլորին սիրում է:

Տես նաև Բունին Միտյայի սերը, Լերմոնտով Դիմակահանդես և Կարամզին
Թշվառ Լիզան